Eiland van Speyk

Wonen tussen stad en water

Op het Eiland van Speyk, het schiereiland van de Koningin Wilhelminahaven, komen circa 550 tot 600 nieuwe woningen. Dit zijn voornamelijk appartementen. De toekomstige woningen komen in gebied tussen de Waterleidingstraat, de Oosthavenkade en de rivier. Gelegen aan de Nieuwe Maas, dichtbij het centrum en de metrohalte. Op het Eiland van Speyk komen daarnaast enkele publieke voorzieningen, werkruimten, horeca en (gebouwd) parkeren. De oude pakhuizen, de havendynamiek en de vergezichten maken het Eiland van Speyk tot een sfeervolle en stoere plek aan het water. Maar ook met uitdagingen zoals industriegeluid en periodiek hoogwater, waarvoor compenserende maatregelen worden getroffen.

Lichtbaak Van Speyk

Het Eiland van Speyk is vernoemd naar de Lichtbaak Van Speyk, een monument, dat zich op zuidzijde van de Oosthavenkade (Oosterhoofd) bevindt, en in gebruik is als lichtbaken voor de scheepvaart op de Maas. De zuil is daarom gedeeltelijk voorzien van een groen-wit gestreepte beschildering. De lichtbaak bestaat uit een 9.30 meter hoge zuil met een koperen lantaarn. De zuil werd opgericht ter nagedachtenis aan Arij Willem van Leeuwen (27-5-1805-3-2-1831). Arij Willem van Leeuwen was kwartiermeester op de kanonneerboot no. 2, waarop J.C.J. Van Speyk luitenant was. Van Speyk had aangekondigd zich nooit over te zullen geven aan de Belgen en dan nog liever zijn schip zou opblazen. Dit gebeurde op 3 februari 1831. Er werd een een sigaar in het kruitvat gegooid, waardoor het schip werd opgeblazen.

De zuil is oorspronkelijk in 1831-1832 geplaatst op de Westhavenkade, is in 1859 vernieuwd, maar in 1931 gesloopt vanwege bouwvalligheid. In 1950 werd een vernieuwde lichtbaak gebouwd op de Oosthavenkade.

 

Scheepswerven

De scheepswerven in Vlaardingen zijn onlosmakelijk verbonden met de Vlaardingse visserij. Door de koopvaardij heeft de stad van de elfde tot en met de vijftiende eeuw een bloeiende handelsfunctie, mede vanwege de gunstige ligging van Vlaardingen met een open verbinding naar de Noordzee. Vanaf de zestiende eeuw gaat ook de visserij hierbij een grote rol spelen. Het bouwen en repareren van zowel vissers- als koopvaardijschepen maakt daarom al zeer vroeg onderdeel uit van de Vlaardingse geschiedenis. Ter nagedachtenis hieraan, is er besloten om de diverse gebouwen op het    Eiland van Speyk te vernoemen naar enkele schepen die op de scheepswerven in Vlaardingen zijn gebouwd. We kunnen daarmee stellen dat deze schepen voor altijd “voor anker liggen”. Er is gekozen voor de volgende schepen: VL.92 Balder, VL.7 Ada, SCH.263 Aurora, SCH 40 Castor, SCH.6 Alida, SCH. 332 Jacoba, VL.50 Elise en de VL.115 Hendrika.

VL.92 Balder

De VL.92 Balder is een zeillogger, die in 1912 op de Vlaardingse werf van A.de Jong is gebouwd. De kiel van het schip werd gelegd op 15 maart 1912; op 15 mei 1912 werd het schip te water gelaten. De Balder heeft van 1912 tot 1921 dienstgedaan in de Vlaardingse haringvisserij. Daarna is zij opgelegd omdat de Balder de concurrentie met de moderne motorloggers niet meer aankon. In 1929 werd zij verkocht aan rederij A. van der Zwan in Scheveningen, die ingrijpende veranderingen aanbracht. De romp werd verlengd en er werd een motor ingebouwd. Na de verbouwing is met het schip, inmiddels hernoemd tot Oceaan 1, haring gevangen tot het door de Duitse bezetter in 1941 werd gevorderd.

Enkele maanden na de Tweede Wereldoorlog kwam de Balder terug naar Nederland, waar zij opnieuw in dienst werd gesteld. Uiteindelijk werd het schip verkocht aan de Vereniging Beroepsonderwijs in Den Haag, die het onder de naam Zeearend vanaf 1960 gebruikte voor de beroepsopleiding voor de trawler- en vleetvisserij.

Haar werkzame leven eindigde in 1976, toen de Balder voor het symbolische bedrag van 1 gulden werd verkocht aan het Nederlands Scheepvaartmuseum te Amsterdam. Hier werd de Balder zo ver mogelijk naar de oorspronkelijke staat terug gerestaureerd. Omdat het schip niet in de collectie paste is de Balder in 2006 overgedragen aan het Visserijmuseum nu Museum Vlaardingen in Vlaardingen voor het symbolische bedrag van 1 euro. (Bron: Wikipedia, de vrije encyclopedie)

      

VL.7 Ada

De VL.7 Ada is een Trawler die in 1956 is gebouwd in de Scheepswerf A. de Jong te Vlaardingen. De Ada woog bruto 257 ton, had een lengte van 40.60 meter en een breedte van 7,24 meter. De Ada werd in 1979 voor de sloop verkocht. (Bron: Visserijschepen van Scheveningen, IJmuiden, Vlaardingen, Rotterdam, Maassluis en Katwijk vanaf 1900 tot heden)

SCH.263 Aurora

De SCH.263 Aurora is een Motorlogger gebouwd in 1915 in de scheepswerf Gebr. Van der Meer te Vlaardingen. In 1958 is de SCH 263 Aurora verkocht aan Boelens te Antwerpen voor sloop. (Bron: Visserijschepen van Scheveningen, IJmuiden, Vlaardingen, Rotterdam, Maassluis en Katwijk vanaf 1900 tot heden)

SCH 40 Castor

De SCH 40 Castor is een Motorlogger gebouwd in de Scheepswerf Figge te Vlaardingen in 1919. Het schip woog bruto 119,96 ton, had een lengte van 33,39 en een breedte van 6,68 meter. De Castor werd in 1919 gevorderd en in 1945 vrijgegeven te IJmuiden.

SCH.6 Alida

De SCH.6 Alida is een Motorlogger uit de scheepswerf De Nieuwe Maas te Vlaardingen. De Alida is in 1917 gebouwd, woog bruto 112 ton, had een lengte van 25,22 meter en een breedte van 6,69 meter. Het schip is gevorderd door de Nederlandse marine en is uitgeweken naar Engeland. De Alida is in 1942 gezonken na een aanvaring met een Britse Trawler. (Bron: Visserijschepen van Scheveningen, IJmuiden, Vlaardingen, Rotterdam, Maassluis en Katwijk vanaf 1900 tot heden)

SCH. 332 Jacoba

De SCH. 332 Jacoba is een Zeillogger die in 1916 is gebouwd in de Scheepswerf Fa. A. de Jong te Vlaardingen. De Jacoba had een brutogewicht van 126,02 ton, een lengte van 28,85 meter en een breedte van 6,63 meter. De Jacoba is in 1960 verkocht voor sloop. (Bron: Visserijschepen van Scheveningen, IJmuiden, Vlaardingen, Rotterdam, Maassluis en Katwijk vanaf 1900 tot heden)

VL.50 Elise

De Vl.50 Elise is een Stoomlogger die in 1916 in de scheepswerf V.d. Windt te Vlaardingen is gebouwd. Er zijn geen verdere gegevens van de Elise bekend. (Bron: Visserijschepen van Scheveningen, IJmuiden, Vlaardingen, Rotterdam, Maassluis en Katwijk vanaf 1900 tot heden)

VL.115 Hendrika

De VL.115 Hendrika is een Houtenzeillogger die in 1885 in de Scheepswerf van weduwe D. de Zeeuw in Vlaardingen is gebouwd. Op 6 april 1887 werd de Hendrika verkocht aan rederij J.H. Werneke en omgedoopt in VL115 Charlotte. Rederij W. den Dulk Jaczn. te Scheveningen kocht het schip op 22 maart 1913 en de Hendrika werd toen SCH173 Nelly. Op de foto is het nieuwe nummer reeds aangebracht over het bestaande nummer 115. Op 6 januari 1916 is het schip verkocht aan de rederij H. de Jong en S. Taal en werd SCH173 Rust Roest.